Μια απ τις μεγαλύτερες τεχνολογικές επενδύσεις στην ιστορία της ανακοινώθηκε πριν λίγες ημέρες από την Ευρωπαική Επιτροπή.
Η πρόταση της ΕΕ προς τα κράτη-μέλη αφορά στην επένδυση 1 δισ. ευρώ για τηνανάπτυξη ευρωπαϊκών υπερυπολογιστών «παγκόσμιας κλάσης».
Έστω και με σημαντική καθυστέρηση σε σχέση με τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Ινδία, οι επιτελείς της ΕΕ κατανόησαν την κομβική σημασία των υπερυπολογιστών στο άμεσο και μακροπρόθεσμο μέλλον των οικονομιών και των κοινωνιών της Ένωσης. Αρκετά κράτη-μέλη βέβαια, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία επενδύουν ή υποστηρίζουν αντίστοιχα projects, χωρίς όμως κάποιο από αυτά να θεωρείται αμιγώς ευρωπαϊκό. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι στη λίστα των 10 κορυφαίων supercomputers δεν περιλαμβάνεται ούτε ένα ευρωπαϊκής κατασκευής.
Πλέον, οι επιστημονικές, ακαδημαϊκές και επενδυτικές δυνάμεις θα ενωθούν υπό την αιγίδα της νέας κοινής νομικής και χρηματοδοτικής δομής, με την ονομασία EuroHPC. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, η EuroHPC θα έχει στόχο την αγορά, την οικοδόμηση και την ανάπτυξη υποδομών πληροφορικής υψηλών επιδόσεων, αλλά και τη στήριξη των προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας για την ανάπτυξη τεχνολογιών hardware και software που επιτρέπουν τη λειτουργία των υπερυπολογιστών.
Στους διακηρυγμένους σκοπούς της EuroHPC είναι η αγορά συστημάτων με επιδόσεις κλίμακας προ της exa (1017 πράξεις ανά δευτερόλεπτο) και η παροχή πρόσβασης σε αυτούς για ευρύ φάσμα δημόσιων και ιδιωτικών χρηστών από το 2020, αλλά και η ανάπτυξη συστημάτων ευρωπαϊκής τεχνολογίας με επιδόσεις κλίμακας exa (1018 πράξεις ανά δευτερόλεπτο) με χρονικό ορίζοντα το 2022-2023.
Χρειάζεται η ΕΕ υπερυπολογιστές;
Η μεγέθυνση του όγκου των δεδομένων και η γεωμετρική αύξηση αναγκών επεξεργασίας και διατήρησης των data δημιουργούν αυξημένες υπολογιστικές ανάγκες. Η νέα γενιά supercomputers υπόσχεται να καλύψει τις ανάγκες αυτές αλλά και να αποφέρει οφέλη και πλεονεκτήματα σε ποικίλους κλάδους: από την οδική ασφάλεια και τις καλλιέργειες, έως την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την καθαρή ενέργεια.
Εξάλλου, η ανάδυση των νέων τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση και η ρομποτική απαιτούν προηγμένα υπολογιστικά συστήματα για να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά και να αποδώσουν. Δεν πρόκειται όμως για ένα φουτουριστικό πρότζεκτ με αμφίβολο μέλλον, αλλά για μια αδιαπραγμάτευτη ανάγκη της σύγχρονης εποχής. Άλλωστε θα βελτιώσει συνολικά την ανταγωνιστικότητα, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα βοηθήσει στην παραμονή των επιστημόνων στην Ευρώπη, ενισχύοντας παράλληλα τις εισερχόμενες επενδύσεις.
Εξάλλου, η υποδομή EuroHPC θα επιτρέψει σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της ΕΕ να αναπτύξουν καινοτόμα και άκρως ανταγωνιστικά προϊόντα με μικρότερο κόστος και σε σαφώς λιγότερο χρονικό διάστημα. Όπως ενδεικτικά αναφέρουν επιτελείς της ΕΕ, ο κύκλος παραγωγής αυτοκινήτων θα μπορούσε να μειωθεί στους 24 μήνες από τους 60 περίπου που βρίσκεται σήμερα.
Πού αποσκοπεί η μεγάλη επένδυση;
Στην πρώτη φάση του σχεδίου, η ΕΕ θα συνεισφέρει 486 εκατ. ευρώ, ενώ αντίστοιχο ποσό θα επενδυθεί στην κοινή επιχείρηση EuroHPC από τα κράτη μέλη και τις συνδεδεμένες χώρες. Το συνολικό ποσό των επενδύσεων από δημόσια χρηματοδότηση αναμένεται να φτάσει το 1 δισ. έως το 2020, ενώ προβλέπεται και η συνεισφορά «σε είδος» (προφανώς hardware και λογισμικό) από τους ιδιώτες και τις εταιρείες που συμπράττουν στην πρωτοβουλία.
Η, αν μη τι άλλο γιγαντιαία, επένδυση γίνεται με ορατούς στόχους, ενώ αναμένεται να προσφέρει και οφέλη που δεν έχουμε καν φανταστεί σήμερα λόγω της ιλιγγιώδους εξέλιξης της τεχνολογίας. Παραδείγματος χάριν, οι υπερυπολογιστές χρησιμοποιούνται για την έγκαιρη διάγνωση ασθενειών και την προσαρμογή των θεραπειών, αλλά πολύ σύντομα θα μπορούσαν να συντελέσουν στην παραγωγή πλήρως εξατομικευμένων φαρμάκων. Σήμερα επίσης μπορούν να προσομοιώνουν σεισμούς, τσουνάμι ή τυφώνες, αλλά στο (άμεσο) μέλλον δεν αποκλείεται να τους προβλέπουν με ακρίβεια, ενώ σίγουρα θα μας βοηθήσουν στην κατανόηση άλυτων μυστηρίων στην αστρονομία, την κοσμολογία, τη βιολογία και πολλά ακόμη επιστημονικά πεδία. Αναλυτικά τα οφέλη που μπορούν να προσφέρουν οι υπερυπολογιστές στα κράτη και τους κατοίκους της ΕΕ εδώ.
Το τολμηρό αυτό βήμα της ΕΕ δεν σχετίζεται αποκλειστικά με την κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών, αλλά και με την ανάγκη για προστασία των δεδομένων και του απορρήτου των ευρωπαίων πολιτών, οργανισμών και εταιρειών. Ο λόγος είναι ότι η έλλειψη αντίστοιχων υποδομών, αναγκάζει τους επιστήμονες και τους λοιπούς φορείς να στρέφονται εκτός ΕΕ για την επεξεργασία των δεδομένων, με όποιους κινδύνους και αν εμπεριέχει αυτό για την ιδιωτικότητα όλων μας.
Σημειώνεται πάντως ότι η δήλωση για την EuroHPC δεν έχει υπογραφεί από όλα τα μέλη. Τον Μάρτιο του 2017 την υπέγραψαν η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Πορτογαλία και η Ισπανία, ενώ λίγους μήνες αργότερα προστέθηκε η Ελλάδα, το Βέλγιο, η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Ελβετία και η Κροατία.
